امر کردن

انسان ممکن است در انجام گناه ، به جایی برسد که شیطان برای گمراه ساختن او ، نیاز به دادن وعده نداشته باشد بلکه فرد به عبدی برای شیطان بدل شده و مورد امر و نهی او قرار گیرد . از این روست که قرآن در آیه 169 سوره بقره می قرماید : انما یامرکم بالسوء والفحشاء او (شیطان) شما را فقط به انواع بدیها و زشتی ها دستور می دهد

استفزاء و اجلاب

استفزا یعنی بلند کردن و به سرعت به کاری واداشتن و اجلاب یعنی راندن و صیحه زند با قهر و غضب این کلمه از جلب می آید .

یعنی شیطان در قبال برخی افراد ، از یک سو با وعده های فریبنده آن ها را از مسیر خیر دور کرده و به سمت شر ، سوق می دهد و از سوی دیگر با بستن مسیر خیر ، راه بازگشت او را با مشگل رو به رو می سازد

همز

همز از کلمه مهمیز می آید مه وسیله است که فرد وقتی سوار مرکب می شود به پاشنه پای خود می بندد و به زیر شکم مرکب زده و باعث شوک حیوان و حرکت او می شود

همز ، بیشتر در حوزه لسانی است ، یعنی گناهانی که انسان از طریق زبان مرتکب شده و باعث شوک و ناراحتی طرف مقابل می گردد ، همزی از سوی شیطان است . به عنوان نمونه شیطان می داند که حساسیت یک فرد ، در شنیدن چه صحبت هایی است از این رو ، در هنگام دعوا ، به طرف مقابل القا می کند که دست بر نقطه ضعف های او گذارد و از این طریق باعث درگیری دو طرف می شود . از این روست که خداوند در آیه 79 سوره مومنون این گونه می فرماید :

و قل رب اعوذ بک من همزات الشیاطی

نزع

در عربی راهکار راندن حیوان با چوب را نزغ می گویند . انسان ممکن است به مرحله ای برسد که به مرکبی برای شیطان بدل شده و شیطان او را نزع میکند ، به او ضربه می زند و او را وادار به راندن می کند . چنین انسانی مجبور است برای شیطان و مطابق خواسته او حرکت کند

از این روست که حضرت یوسف درباره اقدام برادران علیه خود تغییر نزغ را می آورد و میگوید شیطان میان من و برادرانم نزغ کرده ( آیه 100 یوسف) برای مقابله با نزغ باید سریع به خدا پناه برد فستعذبالله گفت

استحواذ

عرب کشتی گرفتن با الاغ را اسحواذ می گویند ، یعنی ممکن است انسان برای شیطان به چهار پایی مبدل شود که نه تنها بر او سوار می شود بلکه با او کشتی نیز گرفته و سرگرم است

استهواء

حمله عقاب به موش از پشت سر به طوری که به علت میزان سرعت متوجه نمی شود را استهواء می گویند . انسان باید سعی داشته باشد به این مرحله نرسد زیرا در صورت رسیدن به این مرحله ، بازگشت او به راه راست و به سوی خداوند ، مشگل خواهد بود

اضلال

در این مرحله فرد نه تنها فرد به طور کامل از مسیر مستقیم خارج شده است بلکه به عنوان یکی از یاران شیطان در جبهه او علیه جبهه الهی در حال جنگ است و قدم به قدم پا جا پای شیطان می گذارد

نا امیدی از رحمت خدا

نا امیدی از رحمت خداوند ، بزرگترین گناه می باشد . وقتی انسانی که در گناه غرق شده است ، قصد بازگشت به سوی خدای متعال را می کند ، شیطان با القای نا امیدی از رحمت خداوند به علت بار سنگین گناهان مانع از بازگشت او می گردد

باید به این نکته مهم توجه داشت که انسان با ارتکاب هر گناه از صراط مستقیم خارج شده است ، از این رو در صورت ارتکاب به گناه ، پشیمانی و توبه و گفتن شهادتین می تواند او را به راه مستقیم بازگرداند

نکته دیگر که ذکر آن ضروری به نظر می رسد این است که بیشترین جایی که شیطان حضور پیدا کرده و اقدام به کار شکنی می کند ، جایی ات که برای امام زمان کار می شود و تلاش می گردد امر ظهور محقق می گردد ، زیرا این کار از یک سو پر ثواب ترین کارهاست و از سوی دیگر شیطان رانده شده می داند با تحقق ظهور ، کشته خواهد شد و عمرش پایان خواهد یافت .

نباید از شروع و انجام کار خیر به بهانه و کارشکنی شیطان ترسید ، زیرا اگر مومنی کاری را آغاز نموده و در مقابل شیطان ایستادگی نماید ، سنت امداد الهی همراه او می گردد و او موفق خواهد شد

اعمال ثواب و نیک ما ، با انجام گناهان باطل خواهد شد ، زیرا از این رو یک انسان عادی نمی تواند مطمین باشد که اعمال نیک خود را به خدا خواهد رساند

خداوند در قرآن از عبارت من جء بالحسنه استفاده کرده یعنی مد نظر خداوند یک حسنه می باشد که فرد باید با خود بیاورد ، در تفسیر برهان از محبت اهل بیت به عنوان این حسنه منحصر به فرد یاد شده که بنده با خود در پیشگاه الهی می آورد و فقط همین یک چیز است که مطمین هستیم قطعآ آن را با خود خواهیم برد